Militairen in Alkmaar 1940-1945

Militairen in Alkmaar 1940-1945 mobilisatie, meidagen 1940, bezetting, bevrijding P. Harff en D. Harff ISBN 978-90-816707-8-4 Inhoud Boekhandels en online bestellen Uitreiking 1ste exemplaar

Inhoud:

Na een Voorwoord van de burgemeester van Alkmaar, mevrouw drs. A.M.C.G. Schouten, begint het boek met de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Daarbij wordt beschreven hoe Nederland zijn leger bij de mobilisatie in paraatheid bracht en hoe ook in Alkmaar troepen gelegerd werden. In eerste instantie werden de opgeroepen militairen in scholen ondergebracht, waardoor het onderwijs voor een belangrijk deel stil kwam te liggen. Er werden plannen uitgevoerd om aan de Bergerweg een kazerne te bouwen. Aan de Westerweg en aan het Dr. Schaepmanplein werd een barakkenkamp gebouwd om de duizenden rekruten voor de eerste oefening onder te brengen zodat het onderwijs op de scholen weer doorgang kon vinden.

Nederlandse militairen marcheren op een van de eerste mobilisatiedagen over de Helderseweg. Op de achtergrond is nog net het Gemeentelijk Gasbedrijf zichtbaar. (R.A.A.)

Bij een eventuele aanval door Duitsland zou de Grebbelinie een belangrijke verdedigingslinie vormen. Om de burgerbevolking uit die omgeving te ontzien werd reeds in 1939 een evacuatieplan opgesteld. Volgens dit plan zouden veel evacuees in Noord-Holland worden ondergebracht. Voor Alkmaar betekende dit, dat men voorbereidingen moest treffen om een deel van de inwoners van Amersfoort op het station op te vangen en vervolgens bij Alkmaarders thuis onder te brengen.
Bij de Duitse aanval op Nederland, in de vroege ochtend van 10 mei 1940, werd dit evacuatieplan succesvol in uitvoering gebracht.

Vanaf die ochtend werd vliegveld Bergen meermaals door de Duitse luchtmacht aangevallen, waarbij het vliegveld zwaar beschadigd raakte. Rondom Alkmaar werd luchtafweer geschut opgesteld en ten noorden van Alkmaar werd een verdedigingslinie opgeworpen om weerstand te kunnen bieden aan Duitse troepen als die door de verdediging van de Afsluitdijk zouden breken.
Veel verwarring ontstond door meldingen over vermeende Duitse parachutisten. Militairen werden dan naar de opgegeven locaties gestuurd, waar men geen parachutisten aantrof maar er door de spanning en de vele geruchten grote kans was op incidenten door eigen vuur.

Tientallen inwoners van Alkmaar die verdacht werden de Duitse aanvallers te ondersteunen werden gearresteerd en in hechtenis genomen. Bij een deel van hen was dit op basis van foute aannames.

Hoewel het Nederlandse leger zich dapper verweerde, kon de strijd tegen de Duitsers niet gewonnen worden. Het bombardement op Rotterdam en het dreigement om ook Utrecht te bombarderen leidde uiteindelijk tot de capitulatie van het Nederlandse leger.

Beschreven wordt hoe vervolgens een grote diversiteit aan Duitse legereenheden in Alkmaar gelegerd is geweest. Veelal ging het om soldaten in opleiding of reserves voor de kustverdediging die na enige tijd weer werden afgelost door anderen. De militairen waren ondergebracht in scholen, gevorderde huizen en in de voor het Nederlandse leger gebouwde barakkenkampen.

Afleggen van de eed door Duitse soldaten na afronden van hun opleiding

Na de Geallieerde landing in Normandie op 6 juni 1944 werden in de loop van maanden diverse Duitse legereenheden, ook uit de regio Alkmaar, naar de oprukkende Geallieerde troepen gestuurd in een poging om hen tegen te houden. Hierdoor nam de omvang en kwaliteit van de militaire bezetting af, terwijl de repressie tegen de inwoners toenam.

Na de bevrijding op 5 mei 1945 zouden de barakkenkampen gebruikt worden om hen die verdacht werden van het heulen met de vijand te interneren.

Nederlandse soldaat bewaakt ingang van Interneringskamp Rochdale

Later zouden deze gevangenen plaats maken voor Nederlandse troepen. Vanuit de kampen werden onder andere trainingen gegeven voor troepen die ingezet zouden worden in Nederlands-Indie.

Als laatste onderdeel komt aan de orde hoe het doek voor de barakkenkampen viel.

Het boek heeft een afmeting van ongeveer 17 cm bij 24 cm. Het bevat 208 paginas met meer dan 100 fotos. ISBN 978-90-816707-8-4 Prijs: 24,95 euro.

Het boek is alleen te verkrijgen op de volgende wijze:

Het boek is in de leeszaal van het Regionaal Archief Alkmaar te koop.
Bergerweg 1, 1815 AC Alkmaar
Het boek is tevens online te bestellen bij het Regionaal Archief Alkmaar via bol.com.

Dit in november 2023 uitgekomen boek is ook online te bestellen bij boekhandel Moby Dick te Noordwijk via Boekwinkeltjes.

Uitreiking eerste exemplaar van het boek

Op vrijdag 17 november 2023 werd in de grote Sint-Laurenskerk het eerste exemplaar van het boek "Militairen in Alkmaar 1940-1945" door de auteurs P. Harff en D. Harff uitgereikt aan mevrouw drs. A.M.C.G. Schouten, burgemeester van de gemeente Alkmaar.

Mevrouw drs. A.M.C.G. Schouten neemt het eerste exemplaar van het boek in ontvangst

Voor de burgemeester en ongeveer 150 veteranen hield Paul Harff een korte voordracht over de inhoud van het boek, het verrichte onderzoek en de geschiedkundige waarde van het boek.

Lezing door Paul Harff over het boek "Militairen in Alkmaar 1940-1945"